Na een druilerige decembermaand met zéér hoge waterstanden, begint 2024 met een aantal koude en winterse dagen met sneeuw en ijs. De werkdruk bij organisaties werkzaam voor en in de openbare ruimte verschuift van het monitoren van het hoge water, naar het strooien en veilig houden van de wegen. In dit artikel gaan we langs bij Stadswerk072, onder andere verantwoordelijk voor de gladheidsbestrijding in de gemeente Alkmaar. We zien hoe de werkdruk en de kosten verlaagd kunnen worden door inzet van data. Ook krijgen we een kijkje achter de schermen hoe sensoren en data tot leven komen.
Slimmer werken op basis van data
In heel Alkmaar kon je tot voor kort maar twee wegdeksensoren vinden. Vandaar dat Stadswerk072 dat aantal graag wilde uitbreiden. “Het past nu eenmaal bij deze tijd om dingen slimmer te doen”, zegt Bjorn Blom, teamleider uitvoering van Stadswerk072. “Aanvankelijk gingen de gedachten uit naar vulgraadsensoren”, vertelt hij. Bij Stadswerk072 zagen ze daar wel iets in. Deze sensoren geven een seintje af zodra een afvalbak vol dreigt te raken. Je kunt deze dan tijdig ledigen, wat zwerfafval voorkomt. En zit een bak nog lang niet vol, dan hoeft de ophaaldienst er niet langs en bespaar je kilometers, tijd en uitstoot. “Een collega had op LinkedIn gezien dat SmartCity-IoT sterk is in vulgraadsensoren”, gaat Blom verder. “Zo zijn we in contact gekomen. Maar toen we ons in sensoren gingen verdiepen, ontdekten we dat er nog allerlei andere mogelijkheden zijn, die je bovendien sneller kunt implementeren.”
De uitdaging: bruggen uitrusten met sensoren zonder ze te beschadigen
En zo ontstond bij Stadswerk072 het idee om bruggen in Alkmaar uit te rusten met sensoren die de temperatuur en de luchtvochtigheid dichtbij het brugwegdek meten. In totaal zijn daar meer dan vierhonderd bruggen.
Robert Kuperus, toezichthouder bij Stadwerk072: “Als de temperatuur daalt, zie je op bruggen altijd als eerste ijsvorming. Onze mensen gaan vaak ’s nachts hun bed uit om te controleren of er echt sprake is van gladheid. Dankzij de sensoren kunnen ze nu vanachter hun bureau zien of strooien nodig is.” Kuperus stelde wel een harde eis aan SmartCity-IoT voor het plaatsen van sensoren. Ze mogen absoluut de brug niet beschadigen. “Veel bruggen hebben namelijk een monumentale status.”
SmartCity-IoT leverde een ingenieuze oplossing: bevestiging van sensoren met sterkte magneten. Deze methode werd toegepast bij alle stalen bruggen binnen het project. De locaties werden strategisch uitgekozen, zowel in het centrum als in het buitengebied. Kuperus: “Ze zijn mooi verdeeld over ons areaal. Dat geeft ons een goede indicatie. Je kunt wel alle bruggen monitoren, maar dat levert niet heel andere inzichten op.” Er zijn ook sensoren geplaatst die de luchtvochtigheid meten. Immers: hoe hoger de luchtvochtigheid, hoe kleiner de kans op bevriezing.
Besparing door inzicht
Uiteindelijk slaagde SmartCity-IoT erin om binnen twee maanden na het eerste contact een werkende oplossing op te leveren. Medewerkers van Stadswerk072 zien nu op een dashboard alle actuele meetwaardes. Volgens Blom kunnen ze de data als ze willen vanuit de warme huiskamer of zelfs in bed bekijken, en beschikken ze over veel meer gegevens dan alleen de weersvoorspelling. Hierdoor kunnen ze beter beoordelen of een strooiactie echt nodig is.
“Als medewerkers niet op pad hoeven is dat beter voor hun inzetbaarheid”, zegt Blom. ‘’Als ze er vroeg uit moeten zijn ze gedurende de dag meestal minder inzetbaar, omdat ze dan vaak uren opnemen voor verlof. Daardoor loopt ander werk achterstanden op.” Volgens Kuperus is minder strooien beter voor de bruggen zelf. ‘’Al strooi je maar drie keer minder per jaar, dan merk je direct al dat er minder roest ontstaat.”
Dat de sensoren Stadswerk072 helpen om daadwerkelijk onnodig strooien te voorkomen, bleek al toen er voor het eerst nachtvorst werd voorspeld. Er zijn geen onnodige kilometers gemaakt, en bruggen hadden niet te lijden. Al voor december aanbrak had Stadswerk072 twee keer de kosten van een strooiactie bespaard, wat neerkomt op een bedrag van ongeveer achtduizend euro.
Gladheidsbestrijding gemeente Alkmaar
‘’We zijn ontzettend blij met de sensoren. We hebben al twee keer kosten voor een strooiactie bespaard, wat neerkomt op een bedrag van ongeveer achtduizend euro. Minder strooien is ook beter voor de bruggen en de inzetbaarheid van medewerkers.”
Bjorn Blom
Teamleider uitvoering Stadswerk 072
Blijf op de hoogte
Maandelijks delen we in onze nieuwsbrief voorbeelden, tips en kennis over sensor- en data-oplossingen in de openbare ruimte.