Nederland staat voor een reeks grote uitdagingen die vragen om innovatieve oplossingen in de buitenruimte. Onze samenleving verandert door vergrijzing: we moeten steeds meer werk verrichten met minder mensen. Klimaatverandering en milieubeheer vormen eveneens dringende kwesties. Nederland kampt met zeespiegelstijging, extreme weersomstandigheden en de overgang naar duurzame energiebronnen. Tegelijkertijd verandert technologische vooruitgang, zoals automatisering en kunstmatige intelligentie, onze banenmarkten en roept het vragen op over privacy.
Ook ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling vragen om een nieuwe aanpak in dit dichtbevolkte land. Het vinden van een balans tussen economische groei, leefbaarheid en duurzaamheid is cruciaal om een duurzame en toekomstbestendige omgeving te creëren.
Slimme meetoplossingen bieden gemeenten een krachtig middel om deze uitdagingen aan te pakken. Deze technologieën ondersteunen thema’s zoals stedelijk waterbeheer, luchtkwaliteit, mobiliteit, beheer van stedelijk groen en afval. Door nauwkeurige data te verzamelen, maken ze het mogelijk om beter geïnformeerde beslissingen te nemen en processen efficiënter te organiseren. Zo kunnen teams tijdig anticiperen op veranderingen, bronnen effectief inzetten en de leefbaarheid in de buitenruimte verbeteren, zelfs met beperkte middelen.
Binnen SmartCity-IoT bouwen we dagelijks aan nieuwe, nog betere sensor- en analysetoepassingen. Maar om deze technologieën succesvol te integreren, weten we uit jarenlange ervaring dat medewerkers de noodzaak ervan moeten inzien. Het creëren van bewustwording is de eerste stap naar acceptatie en betrokkenheid rondom de nieuw geïntroduceerde technologie. In deze blogpost laten we zien hoe gemeenten, zoals Schouwen-Duiveland, medewerkers hebben betrokken door een gevoel van urgentie op te bouwen en hen te laten inzien hoe slimme meetoplossingen hun werk en de leefomgeving positief kunnen beïnvloeden.
Stap 1: Waarom is urgentie essentieel?
Een gevoel van urgentie creëren is cruciaal voor succesvolle verandering, zoals Kotter’s 8-stappenmodel benadrukt. Medewerkers blijven vaak vasthouden aan hun vertrouwde werkwijzen, tenzij ze begrijpen waarom verandering belangrijk is. Urgentie motiveert niet alleen rationeel, maar ook emotioneel: medewerkers voelen een directe behoefte om actie te ondernemen. De case van Schouwen-Duiveland laat dit zien in hun afvalbeheerproject, waarin medewerkers werden geconfronteerd met toenemende afvaldruk door toerisme en inefficiënte routes. Het gebruik van vulgraadsensoren maakte zichtbaar hoe technologie dit probleem kon aanpakken en waarom actie nú nodig was om zwerfafval en overvolle afvalbakken te voorkomen.
Stap 2: Duidelijk communiceren over het ‘waarom’
Een duidelijk communicatietraject is cruciaal om urgentie om te zetten in begrip. Laat medewerkers zien hoe technologieën hun werk ondersteunen en bijdragen aan duurzaamheid. Zoals het ADKAR-model aangeeft, begint succesvolle verandering met ‘awareness’. De gemeente Schouwen-Duiveland maakte hun team bewust van de voordelen van sensoren, niet alleen om efficiëntie te verhogen, maar ook om risico’s te verminderen. De technologie maakte het mogelijk om drukke toeristische gebieden veilig te houden zonder onnodige ledigingen van afvalbakken. Door te wijzen op de voordelen – tijdsbesparing, werkveiligheid en afvalreductie – werd de technologie relevant en noodzakelijk voor het team.
Stap 3: Urgentie verbinden aan concrete, persoonlijke voordelen
Het gevoel van urgentie wordt sterker als medewerkers de voordelen van technologie direct in hun werk ervaren. Voor het team van Schouwen-Duiveland betekende dit dat ze door vulgraadsensoren efficiëntere werkprocessen konden invoeren. Tim Hoek, uitvoerder bij de gemeente, beschreef hoe de technologie niet alleen werkdruk verlichtte, maar ook werknemers betrokken hield. Dankzij de data uit de sensoren kon de verantwoordelijke medewerker ‘s ochtends eenvoudig zien welke bakken geleegd moesten worden, wat leidde tot tijdwinst en een soepelere werkdag. Dit type urgentie, gekoppeld aan persoonlijke voordelen, zorgt ervoor dat medewerkers de technologie niet alleen accepteren maar ook ondersteunen.
Praktijkcase: Slim watergebruik met bodemvochtsensoren
Naast vulgraadsensoren introduceerde Schouwen-Duiveland bodemvochtsensoren in hun groenbeheer om de waterbehoefte van bomen te monitoren. Als eiland gemeente hebben ze te maken met een beperkt zoetwateraanbod, wat de urgentie vergrootte om water slim in te zetten. De bodemvochtsensoren maakten het mogelijk om bomen precies genoeg water te geven zonder verspilling. Dit bespaarde niet alleen water, maar ook kostbare mankracht, doordat medewerkers dankzij de sensordata precies wisten welke bomen water nodig hadden. Dit voorbeeld illustreert hoe urgente factoren zoals waterbeperking en efficiëntie medewerkers motiveren om technologie proactief te ondersteunen. De volledige praktijkcase van Schouwen-Duiveland is hier ook te downloaden.
Conclusie
Het creëren van een gevoel van urgentie en bewustwording is essentieel voor succesvolle verandering in de buitenruimte. Deze stap legt de basis door medewerkers in te laten zien waarom technologieën nú nodig zijn en hoe ze bijdragen aan een duurzamere en veiligere werkomgeving. Schouwen-Duiveland’s projecten met vulgraad- en bodemvochtsensoren laten zien hoe urgente problemen met slimme technologieën kunnen worden aangepakt.
Vervolg deel 2: Emotionele betrokkenheid bij verandering
Deze blogpost is onderdeel van een reeks waarin we maandelijks een volgend aspect van verandermanagement en technologie in de buitenruimte belichten.
In de volgende blogpost bespreken we hoe je medewerkers emotioneel kunt betrekken bij het veranderproces. We tonen hoe sterke verhalen en herkenbare voorbeelden helpen om verandering niet alleen rationeel te begrijpen, maar ook emotioneel te ondersteunen, wat leidt tot duurzame gedragsverandering.
Aan de slag met verandermanagement
Bij het implementeren van technologie in een smart city zijn de veranderingsmodellen van Kotter en ADKAR beide waardevol. Kotter’s 8-stappenmodel helpt een manager openbare ruimte met een gestructureerde, organisatiebrede aanpak. Door urgentie te creëren, een duidelijke visie te communiceren, en kleine successen te vieren, kan hij draagvlak ontwikkelen voor een datagestuurde werkwijze. Bijvoorbeeld: start met een pilot voor het datagedreven ledigen van afvalbakken en toon aan hoe dit leidt tot betere efficiëntie en minder zwerfafval.
Het ADKAR-model richt zich op individuele acceptatie. Het helpt de manager om medewerkers bewust te maken van de voordelen van data, kennis aan te reiken via workshops, en het nieuwe gedrag te versterken. Denk aan het trainen van medewerkers.
Beide modellen versterken elkaar: Kotter bouwt aan een sterke strategie en betrokkenheid, terwijl ADKAR individuele acceptatie en vaardigheden stimuleert. Samen maken ze een succesvolle, datagestuurde transitie mogelijk binnen de gemeentelijke organisatie.