Cultureel project gericht op bewustwording van groene mogelijkheden in de stad.
Van 7 mei tot en met 15 augustus gaan 1200 bomen in 800 bakken 100 dagen ‘wandelen’ door de binnenstad van Leeuwarden. Het project Bosk brengt het groen terug naar de stad en daarmee het leven met de natuur. Veel vrijwilligers en bedrijven uit Friesland maken het onmogelijke samen mogelijk met de gedachte ‘Als bomen kunnen wandelen, kunnen wij ook veranderen.’
Ook twee Veluwse bedrijven leveren een bijdrage aan het Bosk project, dat onderdeel is van het culturele evenement Arcadia. Nunspeter Hilbert Makkinga coördineert met Drielanden Bomen de technische kant – hoe de bomen gezond en verankerd blijven in een mobiele bak. Het Harderwijkse ICT-bedrijf Flexyz zorgt met hulp van bodemvochtsensoren dat de bomen op tijd en voldoende water krijgen.
Bomen van vijf tot negen meter in een mobiele boombak
Het bedrijf Drielanden Bomen heeft veel expertise op het gebied van bomen planten. Makkinga: ‘We zijn een klein bedrijf, maar hebben grote projecten uitgevoerd, waaronder het plaatsen van bomen in dierenpark Wildlands in Emmen en boombakken op pleinen van diverse gemeenten. Zo ben ik ook gevraagd door de gemeente Leeuwarden voor dit project.’
De Nunspeter maakte een schatting van de kosten – ‘een substantieel bedrag’ – en toen dit voor de organisatie van Bosk en de gemeente geen bezwaar was, wilde hij zich er volledig voor inzetten. De bakken met bomen van vijf tot negen meter hoog wegen zo’n 1000 tot 1500 kilo, dus is een goede verankering van de kluit van belang om de boom staande te houden in een bak. ‘In mei 2021 hebben we al proefbomen in bakken gezet en een proefronde gelopen over de Bosk route in Leeuwarden. Ondanks storm en rukwinden bleven de grote bomen goed overeind.’
Water geven aan 1200 bomen tijdens het Bosk project
Ook heeft Makkinga de juiste bomengrond geadviseerd. De circa zeventig boomsoorten komen van diverse kwekers uit Friesland en daarbuiten. De bomen worden door vrijwilligers met behulp van handbediende pompwagens verplaatst. ‘Je moet de juiste omstandigheden creëren om bomen in een bak te kunnen laten groeien. Daarbij is het water geven een belangrijk aandachtspunt. Een boom die op een zomerse dag in de zon en in de wind staat heeft twee keer zoveel water nodig als een boom op een beschutte plek in de schaduw. Bij een warme dag is dat verschil nog groter.’
‘Het buitengebied naar de stad brengen en door een kunstproject mensen anders laten denken’
Wekelijks gaan zo’n honderd vrijwilligers de bomen van het Bosk project in Leeuwarden verplaatsen en met bloemengieters water geven. Dit komt neer op zo’n 120.000 liter water per week. Om dit in goede banen te leiden worden bodemvochtsensoren ingezet. Het Harderwijkse ICT-bedrijf Flexyz, onderdeel van Smartcity-IoT levert hiervoor de technische ondersteuning. Robin Schapink: ‘Een bodemvochtsensor meet de vochtigheid en de temperatuur in de kluit van de boom. Die twee factoren zijn van belang om op afstand te kunnen zien of en hoeveel water gegeven moet worden. Als een kist opwarmt door de zon droogt de bomengrond sneller uit.’
Er worden 800 bakken geplaatst met één of twee bomen per bak. Zo’n 10 procent van de bakken wordt voorzien van bodemvochtsensoren. ‘De QR-code op de kist kunnen vrijwilligers en bezoekers scannen om te zien hoe het met de boom gaat. De organisatie kan via onze applicatie IoT Connect op afstand meekijken en gericht aansturen, want alle data wordt centraal vastgelegd en inzichtelijk gemaakt.’
Het buitengebied naar de stad brengen
Het buitengebied naar de stad brengen en door een kunstproject mensen anders te laten denken. Dat is de gedachte achter Bosk, bedacht door initiatiefnemer wijlen Joop Mulder (grondlegger van Oerol). Zijn grote wens was een kunstuiting met bomen in de stad. Dit wordt nu uitgevoerd door artistiek leider Bruno Doedens. Een druk verkeersplein wordt een verkeersluwe groene parkomgeving en krijgt daarmee een geheel andere sfeer. Na honderd dagen krijgen de bomen hun eindbestemming in o.a. een nieuwbouwwijk en park in Leeuwarden. Het onmogelijke wordt mogelijk gemaakt en dat spreekt Schapink en Makkinga aan. ‘We laten door intelligentie van techniek en samenwerking de natuur floreren. Het is een mooie aanzet om de wereld leefbaar te houden. Het zet mensen aan het denken over verandering en het is absoluut de moeite waard om een keer naar dit spektakel toe te gaan.’
Arcadia
Arcadia is een 100 dagen durend cultureel programma dat zich deze zomer afspeelt in de provincie Fryslân. Naast het wandelende bos (Bosk) en een midzomerwadconcert (De Oergong), zijn er diverse exposities en voorstellingen te bezichten. Meer dan 25.000 mensen werken mee aan het cultuureel programma Arcadia, er worden dan ook ruim 750.000 bezoekers verwacht. Arcadia is het vervolg op het jaar 2018. Leeuwarden was toen de Culturele Hoofdstad van Europa. De volgende editie van Arcadia staat gepland voor 2025.